رحم جایگزین (Surrogacy) روشی برای فرزندآوری است که در آن تخمک و اسپرم زوجین متقاضی در محیط آزمایشگاه لقاح یافته و از طریق روش I.V.F به رحم زنی که اصطلاحا مادر جانشین یا مادر جایگزین نامیده می شود، منتقل می شود.
بر اساس دیدگاه های فقهی و حقوقی، کودک متولد شده در روش بارداری با استفاده از رحم جایگزین متعلق به زوجین ( والدین زیستی/ حکمی ) است و نسبتی با مادر جانشین (صاحب رحم) ندارد.
با توجه به اینکه برای کودک متولد شده از طریق رحم جایگزین،رابطه ی نسبی با والدین حکمی (صاحبین تخمک و اسپرم) محرز است، بنابراین، رابطه وراثت بین فرزند و والدین زیستی تحقق می یابد.
در نتیجه، از آنجاکه رابطه ی نسبی بین مادر جانشین و فرزند وجود ندارد و طفل متعلق به صاحبین نطفه است و از موجبات تحقق ارث، نسب است، مادر جانشین و کودک از یکدیگر ارث نمی برند.
لازم به ذکر است برخی از فقها قائل به برقراری قرابت رضائی بین مادر جانشین و کودک می باشند در نتیجه معتقدند بین او و بچه، محرمیت و حرمت ازدواج ایجاد می شود. برای مثال یک نمونه از این فتوا را در اینجا می توانید ببینید.
درصورتی که می خواهید در مورد روش فرزندآوری از طریق رحم جایگزین (رحم جانشین) اطلاعات بیشتری داشته باشید به این لینک مراجعه کنید و یا در خصوص موضوعات حقوقی آن از وکلای دارالوکاله دادمان کمک بگیرید.
